Çfarë gazetarie duam?...
Publikuar ne gazetën "SOT" me 18 nendor 2009Liria e fjalës së lirë nuk është dhuratë e asnjë politike
Ngjarrjet e fundit lidhur me keqtrajtimin e gazetarit Mero Baze, nuk është hera e parë dhe as e fundit për aq kohë, sa politika shqiptarë të heqë dorë nga dhuna, por edhe për gazetarët që këta të jenë më të kujdeshëm në trajtimin e fakteve pa tendenca shpifjeje. Rritja e ndërgjegjes do të luante një rol të rëndësishëm në parandalimin e këtij fenomeni që sa vjen dhe po bëhet më shqetësues për mbarë shoqërinë shqiptare.
Po çfarë gazetarie duam? Cila formë më e mirë i përshtatet shoqërisë sonë?
Na nevojitet gazetari që të jetë pro pushtetit qendror, apo në opozitë me të në dobi të shoqërisë dhe të shtetit?. Me gjithë reagimin e menjëhershëm të poitikës shqiptare, ngjarrja e fundit padyshim ka ulur edhe më shumë imazhin e vendit në arenën ndërkombëtare. Politizimi i medias shqiptare nga partitë politike vetëm dëme i po sjellin shtetit, duke mos lënë menjanë ndarrjen e gazetarëve në të majtë dhe të djathtë.
Ngjarrjet e fundit lidhur me keqtrajtimin e gazetarit Mero Baze, nuk është hera e parë dhe as e fundit për aq kohë, sa politika shqiptarë të heqë dorë nga dhuna, por edhe për gazetarët që këta të jenë më të kujdeshëm në trajtimin e fakteve pa tendenca shpifjeje. Rritja e ndërgjegjes do të luante një rol të rëndësishëm në parandalimin e këtij fenomeni që sa vjen dhe po bëhet më shqetësues për mbarë shoqërinë shqiptare.
Po çfarë gazetarie duam? Cila formë më e mirë i përshtatet shoqërisë sonë?
Na nevojitet gazetari që të jetë pro pushtetit qendror, apo në opozitë me të në dobi të shoqërisë dhe të shtetit?. Me gjithë reagimin e menjëhershëm të poitikës shqiptare, ngjarrja e fundit padyshim ka ulur edhe më shumë imazhin e vendit në arenën ndërkombëtare. Politizimi i medias shqiptare nga partitë politike vetëm dëme i po sjellin shtetit, duke mos lënë menjanë ndarrjen e gazetarëve në të majtë dhe të djathtë.
Shumë gjëra i humbëm pasi nuk i ngritëm në kohën e duhur, ndërsa disa të tjera i humbëm sepse nuk patëm kurajon. Por edhe kur i ngritëm problemet dhe prekëm interesat e pushtetit, menjëherë ndaj shtypit ushtrua dhunë. Liria e fjalës në demokraci nuk është dhuratë e qeverisë, por është detyrë e saj që ta respektojë dhe ta mbrojë atë me të gjitha mënyrat, atje ku duhet mbrojtur. Pushteti që sot ka uzurpuar mbarë shtetin gjithmonë ka qenë një protagonist i keq në një kohë kur duhej që të mbrojë fjalën e lirë në demokracinë e brishtë shqiptare.
Shteti, në kuadër të detyrimeve ndaj shtetasve duhet të respektojë, të mbrojë, dhe promovojë të drejtën e të gjithë shtetasve për të jetuar një jetë pa dhunë. Në demokraci çdo individ duhet të gëzojë të drejtën themelore për të shprehur qartë mendimin e tij. Dhuna e herë pas hershme kundër fjalës së lirë tregoi qartë se politika shqiptare nuk është mësuar akoma të pranojë kritiken e shtypit të lirë, të pranojë se në vendin tonë ka vend edhe për fjalën e lirë. Liria e fjalës së lirë në demokraci nuk është dhuratë e politikës së qeverisë aktuale, po është detyra e kësaj që të respektojë të drejtat themelore, të mbrojë me çdo kusht nderin dhe dinjitetin e çdo gazetari. Tentimi për mbylljen e gazetës Tema, duke hedhur në rrugë stafin e saj, rrahja në ambient publik të gazetarit Mero Baze tregon qartë, se Shqipëria akoma nuk është shkëputur nga mentaliteti ballkanik, duke përsëritur dhunën për interesat politike.
Si në vitet e diktaturës ashtu edhe sot, koha ka treguar se shteti u trembet qytetareve te ndërgjegjshëm. U trembet kritikave dhe aq më shumë FJALA E LIRË, liria e shtypit, sepse të veshur me pushtetin e votës së popullit nuk duan ndryshim, por me çdo kusht duan të qëndrojnë sa më shumë në pushtet. Qeveria me çdo mënyrë mundohet të mbys diskutimet apo kritikat që bën shtypi, duke mos llogaritur imazhin e keq që i sjellin vendit.
Lindja e shtypit të lire në Shqipëri pas viteve 1991 ka treguar se sa kaotik dhe në gjendje të vështirë është gjendur ky shtypi i lirë. Jo pak herë kryeministri shqiptar është sulur si egërsirë medias dhe në veçanti shtypit të lire. Berisha akoma nuk po shkëputet nga mentaliteti ish komunist, duke gjunjëzuar një pjesë të gazetarëve.
Në shtetin fqinjë në Greqi shikojmë se politika nuk merret me median, përkundrazi është ajo që ka zbuluar skandalet e njëpasnjëshme të qeverisë Karamanlis. Është media ajo që detyroi ish kryeministrin helen që të shkojë në zgjedhjet e parakohshme, pas zbulimeve të skandaleve të një pas njëshme. Po është edhe ligji që penalizon shpifjet me qëllim keqdashes. Një botues gazete ka humbur shtëpinë për shpifje kundër një politikani. Në këtë vend gazetarët ruhen me shumë kujdes nga shteti, duke u venë në dispozicion edhe policë.
Berisha po jep shembullin më të keq si kryeinistër përball shtypit shqiptar. Presionet e ndryshme të tij përball një opozite indiferente tregojnë se media shqiptare është në cënim e sipër, dukej çuar në dilemë se çfarë gazetarie duam. Shteti shqiptar e ka për detyrë të sigurojë jetën e gazetarit njëllojë si vendet e tjera të Evropës. Kjo siguri nga njera anë nuk mund të realizohet pa një rritje të ndërgjegjes së politikës dhe nga ana tjetër të vetë shoqërisë. Kur bëhet fjalë për shpifje, bëhet fjalë edhe për shtetin ligjor, për funksionimin dhe zbatimin e ligjit, në funksion të vetë drejtësisë.
Do të ishte e mira e të mirës që shteti akuzave të ngritura në media t’i përgjigjet me fakte, për të mos kaluar më pas në “shpifje”. Fenomeni Mero Baze tregon se vendi ynë ka shumë për të bërë, pasi njerzit e shtypit ndodhen përball dhunës fizike.
Më e keqja është se kjo metodë antidemokratike është trashëguar përtej kufirit të vendit tonë. Si një biznes dhe jo mjet informimi, është venë re se edhe jashtë kufirit shqiptar veprohet me të njëjtën censurë, me të njëjtën dhunë. Gazetarët nuk kanë kurajon të ngrenë dhe të trajtojnë problemet, pasi një pjesë e tyre nuk duan të prishin marrëdhëniet reciproke, ndërsa pjesa tjetër indiferente hesht.
Konkretisht korrupsioni në konsullatën shqiptare në Athinë është trajtuar nga media shqiptare në Shqipëri, por asnjëherë nga media shqiptare në Greqi. Interesat personale kanë dominuar në dëm të interesave të përgjithëshme të emigracionit. Mungesa finaciare në mbajtjen gjallë të gazetave vazhdon edhe sot që një pjesë e tyre të jenë në dobi të pushtetit aktual.
Këto gazeta “mundohen” t’u sjellin emigrantëve shqiptare informacionin e duhur, por asnjëherë nuk prekën sado pak ryshfetin dhe korrupsionin që prej vitesh mbizotëron në këtë dikaster përfaqësie. Një pjesë janë kthyer në paterica dhe zëdhënës të ambasadës, për të marrë ndonjë reklamë apo lëmoshë, ndërsa pjesa tjetër nuk mund të dalë jashtë kornizës së pronarit grek. Mbi të gjitha shtypi shqiptar përfaqësohet nga biznesi grek dhe një gazetë nga një minoritar. Shumë probleme të emigrantëve nuk preken dhe trajtohen. Mungon sado pak vullneti i mirëfilltë për të luftuar anët negative dhe të nxjerrë ato pozitive.
Në qoftëse në Shqipëri “shpif” media kundër pushtetit, në Greqi ndodh e kundërta. Është përfaqësuesi i shtetit shqiptar ( ambasadori) që shpif mbi gazetarin. Është Ai që bën ligjin mbi shtypin shqiptar në këtë vend.
Shteti, në kuadër të detyrimeve ndaj shtetasve duhet të respektojë, të mbrojë, dhe promovojë të drejtën e të gjithë shtetasve për të jetuar një jetë pa dhunë. Në demokraci çdo individ duhet të gëzojë të drejtën themelore për të shprehur qartë mendimin e tij. Dhuna e herë pas hershme kundër fjalës së lirë tregoi qartë se politika shqiptare nuk është mësuar akoma të pranojë kritiken e shtypit të lirë, të pranojë se në vendin tonë ka vend edhe për fjalën e lirë. Liria e fjalës së lirë në demokraci nuk është dhuratë e politikës së qeverisë aktuale, po është detyra e kësaj që të respektojë të drejtat themelore, të mbrojë me çdo kusht nderin dhe dinjitetin e çdo gazetari. Tentimi për mbylljen e gazetës Tema, duke hedhur në rrugë stafin e saj, rrahja në ambient publik të gazetarit Mero Baze tregon qartë, se Shqipëria akoma nuk është shkëputur nga mentaliteti ballkanik, duke përsëritur dhunën për interesat politike.
Si në vitet e diktaturës ashtu edhe sot, koha ka treguar se shteti u trembet qytetareve te ndërgjegjshëm. U trembet kritikave dhe aq më shumë FJALA E LIRË, liria e shtypit, sepse të veshur me pushtetin e votës së popullit nuk duan ndryshim, por me çdo kusht duan të qëndrojnë sa më shumë në pushtet. Qeveria me çdo mënyrë mundohet të mbys diskutimet apo kritikat që bën shtypi, duke mos llogaritur imazhin e keq që i sjellin vendit.
Lindja e shtypit të lire në Shqipëri pas viteve 1991 ka treguar se sa kaotik dhe në gjendje të vështirë është gjendur ky shtypi i lirë. Jo pak herë kryeministri shqiptar është sulur si egërsirë medias dhe në veçanti shtypit të lire. Berisha akoma nuk po shkëputet nga mentaliteti ish komunist, duke gjunjëzuar një pjesë të gazetarëve.
Në shtetin fqinjë në Greqi shikojmë se politika nuk merret me median, përkundrazi është ajo që ka zbuluar skandalet e njëpasnjëshme të qeverisë Karamanlis. Është media ajo që detyroi ish kryeministrin helen që të shkojë në zgjedhjet e parakohshme, pas zbulimeve të skandaleve të një pas njëshme. Po është edhe ligji që penalizon shpifjet me qëllim keqdashes. Një botues gazete ka humbur shtëpinë për shpifje kundër një politikani. Në këtë vend gazetarët ruhen me shumë kujdes nga shteti, duke u venë në dispozicion edhe policë.
Berisha po jep shembullin më të keq si kryeinistër përball shtypit shqiptar. Presionet e ndryshme të tij përball një opozite indiferente tregojnë se media shqiptare është në cënim e sipër, dukej çuar në dilemë se çfarë gazetarie duam. Shteti shqiptar e ka për detyrë të sigurojë jetën e gazetarit njëllojë si vendet e tjera të Evropës. Kjo siguri nga njera anë nuk mund të realizohet pa një rritje të ndërgjegjes së politikës dhe nga ana tjetër të vetë shoqërisë. Kur bëhet fjalë për shpifje, bëhet fjalë edhe për shtetin ligjor, për funksionimin dhe zbatimin e ligjit, në funksion të vetë drejtësisë.
Do të ishte e mira e të mirës që shteti akuzave të ngritura në media t’i përgjigjet me fakte, për të mos kaluar më pas në “shpifje”. Fenomeni Mero Baze tregon se vendi ynë ka shumë për të bërë, pasi njerzit e shtypit ndodhen përball dhunës fizike.
Më e keqja është se kjo metodë antidemokratike është trashëguar përtej kufirit të vendit tonë. Si një biznes dhe jo mjet informimi, është venë re se edhe jashtë kufirit shqiptar veprohet me të njëjtën censurë, me të njëjtën dhunë. Gazetarët nuk kanë kurajon të ngrenë dhe të trajtojnë problemet, pasi një pjesë e tyre nuk duan të prishin marrëdhëniet reciproke, ndërsa pjesa tjetër indiferente hesht.
Konkretisht korrupsioni në konsullatën shqiptare në Athinë është trajtuar nga media shqiptare në Shqipëri, por asnjëherë nga media shqiptare në Greqi. Interesat personale kanë dominuar në dëm të interesave të përgjithëshme të emigracionit. Mungesa finaciare në mbajtjen gjallë të gazetave vazhdon edhe sot që një pjesë e tyre të jenë në dobi të pushtetit aktual.
Këto gazeta “mundohen” t’u sjellin emigrantëve shqiptare informacionin e duhur, por asnjëherë nuk prekën sado pak ryshfetin dhe korrupsionin që prej vitesh mbizotëron në këtë dikaster përfaqësie. Një pjesë janë kthyer në paterica dhe zëdhënës të ambasadës, për të marrë ndonjë reklamë apo lëmoshë, ndërsa pjesa tjetër nuk mund të dalë jashtë kornizës së pronarit grek. Mbi të gjitha shtypi shqiptar përfaqësohet nga biznesi grek dhe një gazetë nga një minoritar. Shumë probleme të emigrantëve nuk preken dhe trajtohen. Mungon sado pak vullneti i mirëfilltë për të luftuar anët negative dhe të nxjerrë ato pozitive.
Në qoftëse në Shqipëri “shpif” media kundër pushtetit, në Greqi ndodh e kundërta. Është përfaqësuesi i shtetit shqiptar ( ambasadori) që shpif mbi gazetarin. Është Ai që bën ligjin mbi shtypin shqiptar në këtë vend.
Politika, frikë nga e vërteta
Në përgjithësi qeveria i ka frikën gazetarëve, kur këta përcjellin të vërtetën. Janë të pakta ato vende në botë që nuk kërcënohet liria e shtypit, në një kohë kur është parakusht për një shoqëri të lirë. Indiferentizmi dhe heshtja e institucionit të Drejtësisë të lë të kuptosh se sa i politizuar është ky institucion. Jo pak herë gazetarët janë bërë objekt të dhunës në një kohë kur shkruanin për korrupsionin dhe krimin e organizuar.
Nga ana tjetër shteti nuk ka mbetur duarkryq, por ka ndërhyrë fuqishëm ndaj shtypit, në një kohë që raportet ndërkombëtare lidhur me këtë gjendje shqetësuese pasojnë njëra -tjetrën. Problemi i krijuar gjatë gjithë viteve të demokracisë ndikoi pamundësinë që Shqipëria të ketë një shtyp të lirë dhe të pavarur. Shteti shqiptar duke përfshirë të gjitha qeveritë kufizuan në maksimum tolerancën, duke futur në një kornizë hapësirën për të patur shtypin e lire dhe të pavarur. Fatkeqësisht po e njëjta gjë ndaj shtypit ndodh edhe jashtë kufijve të Shqipërisë në përfaqësitë tona. Konkretisht në Greqi ndaj gazetarëve shqiptar veprohet po e njëjta metodë si në Shqipëri.
Në krahasim me vendet fqinjë, shtypi shqiptar duket se mban njëanshmëri, nuk funksionon i pavarur për të mbajtur një distancë nga politika. Ai nuk është në opozitë, si dhe në shumë raste ka treguar se ka humbur raportin për të funksionuar sipas rregullave të tregut, për të qenë konkretisht një shtyp i marketizuar. Por edhe pse kemi më shumë gazeta se çdo vend tjetër mendoj se, numri i tyre kaq i madh fatkeqësisht në thelb është vetëm një pjesë e fasadës të regjimit mafio-shtet, vendosur dhe konsoliduar në vite. Shumë botues gazetash janë të politizuar dhe ngrenë në qiell politikën, ndërsa një pjesë tjetër e errësojnë atë. Edhe pse kemi shumë gazeta, ato nuk mund të jenë tregues të një demokracie të lirë, për aq kohë sa ato të flasin me të njëjtën gjuhë që imponohet nga qeveria aktuale.
Kjo ka bërë që kryeministri Berisha ashtu si më pare edhe Nano, të kontrollojë jo vetëm shtypin e shkruar, por tenton të kontrollojë tërësisht mbarë median, të diktojë fjalën e lire duke mos kursyer edhe ushtrimin e dhunës. Një fakt konkret në median e folur është TVSH, një kanal televiziv mbarëkombëtar, por i politizuar. Kushtet aktuale kanë ndikuar që një pjesë e gazetarëve të punojnë të angazhuar si punonjës të një redaksie, ku shkruajnë me ose pa honorarë, të pa siguruar në sigurime shoqërore etj.
Të pakët janë ata gazetarë që punojnë të lirë që kapërcejnë politikën editoriale të botuesit, ndaj pikëpamjeve të tij politike. Edhe në ato raste kur bën përpjekeje që të denoncojë korrupsionin e qeverisë, do të gjendet përballë dhunës së pushtetit, siç është rasti i fundit i drejtorit të gazetës “Tema”, Mero Baze. Sikur të mos mjaftojë kjo vendi ynë është i vetmi vend në botë, që shtypi i lirë nuk shkon në zonat rurale.
Në përgjithësi qeveria i ka frikën gazetarëve, kur këta përcjellin të vërtetën. Janë të pakta ato vende në botë që nuk kërcënohet liria e shtypit, në një kohë kur është parakusht për një shoqëri të lirë. Indiferentizmi dhe heshtja e institucionit të Drejtësisë të lë të kuptosh se sa i politizuar është ky institucion. Jo pak herë gazetarët janë bërë objekt të dhunës në një kohë kur shkruanin për korrupsionin dhe krimin e organizuar.
Nga ana tjetër shteti nuk ka mbetur duarkryq, por ka ndërhyrë fuqishëm ndaj shtypit, në një kohë që raportet ndërkombëtare lidhur me këtë gjendje shqetësuese pasojnë njëra -tjetrën. Problemi i krijuar gjatë gjithë viteve të demokracisë ndikoi pamundësinë që Shqipëria të ketë një shtyp të lirë dhe të pavarur. Shteti shqiptar duke përfshirë të gjitha qeveritë kufizuan në maksimum tolerancën, duke futur në një kornizë hapësirën për të patur shtypin e lire dhe të pavarur. Fatkeqësisht po e njëjta gjë ndaj shtypit ndodh edhe jashtë kufijve të Shqipërisë në përfaqësitë tona. Konkretisht në Greqi ndaj gazetarëve shqiptar veprohet po e njëjta metodë si në Shqipëri.
Në krahasim me vendet fqinjë, shtypi shqiptar duket se mban njëanshmëri, nuk funksionon i pavarur për të mbajtur një distancë nga politika. Ai nuk është në opozitë, si dhe në shumë raste ka treguar se ka humbur raportin për të funksionuar sipas rregullave të tregut, për të qenë konkretisht një shtyp i marketizuar. Por edhe pse kemi më shumë gazeta se çdo vend tjetër mendoj se, numri i tyre kaq i madh fatkeqësisht në thelb është vetëm një pjesë e fasadës të regjimit mafio-shtet, vendosur dhe konsoliduar në vite. Shumë botues gazetash janë të politizuar dhe ngrenë në qiell politikën, ndërsa një pjesë tjetër e errësojnë atë. Edhe pse kemi shumë gazeta, ato nuk mund të jenë tregues të një demokracie të lirë, për aq kohë sa ato të flasin me të njëjtën gjuhë që imponohet nga qeveria aktuale.
Kjo ka bërë që kryeministri Berisha ashtu si më pare edhe Nano, të kontrollojë jo vetëm shtypin e shkruar, por tenton të kontrollojë tërësisht mbarë median, të diktojë fjalën e lire duke mos kursyer edhe ushtrimin e dhunës. Një fakt konkret në median e folur është TVSH, një kanal televiziv mbarëkombëtar, por i politizuar. Kushtet aktuale kanë ndikuar që një pjesë e gazetarëve të punojnë të angazhuar si punonjës të një redaksie, ku shkruajnë me ose pa honorarë, të pa siguruar në sigurime shoqërore etj.
Të pakët janë ata gazetarë që punojnë të lirë që kapërcejnë politikën editoriale të botuesit, ndaj pikëpamjeve të tij politike. Edhe në ato raste kur bën përpjekeje që të denoncojë korrupsionin e qeverisë, do të gjendet përballë dhunës së pushtetit, siç është rasti i fundit i drejtorit të gazetës “Tema”, Mero Baze. Sikur të mos mjaftojë kjo vendi ynë është i vetmi vend në botë, që shtypi i lirë nuk shkon në zonat rurale.
Viktima të politikës
Viktimat në shtypin e shkruar e shkruar pasojnë njera tjetrën. Në mars të viti 2008 me porosi të kryeministrit Sali Berisha, gjobitet me 20 milionë lekë gazeta “Sot”. Po kjo gazetë ka qenë viktimë edhe e ish kryeministrit Fatos Nano. Viktimat në shtypin e shkruar pasojnë njëra tjetrën. Pushteti aktual me kryeministrin Berisha nuk e ka dashur asnjëherë shtypin e lire, kjo është pare edhe më pare ndaj gazetës “Koha Jonë”, e cila për shumë vite u përballua me represionet antiligjore të pushtetit Berisha. Dhuna e ushtruar ndaj gazetarëve Bardhok Lala, Zamir Dule, Përparim Halili, Besar Likmetaj, si dhe keqtrajtimi i zv/ kryeredaktorit të gazetës Albania, apo djegia e makinës së analistit Mero Baze, si dhe rrahja e tij nga biznesmeni Taçi, nuk janë një rastësi i momenteve të caktuara, por fatkeqësisht janë presione që qeveria ushtron ndaj shtypit të lire. Vallë është rastësi që raporti vjetor për lirinë e shtypit, publikuar më 29 prill 2008, e renditi Shqipërinë në vendin 105 ndër 195 vendeve të tjera, ndërsa sot ka zbritur edhe 10-15 shkallë më poshtë.
Një shqetësim mbetet akoma që shtypi i lire po ndeshet me një dhunë të dukshme dhe disikriminuese nga qeveria aktuale. Politika shqiptare në përgjithësi e ka lënë në mes të katër rrugëve, duke mos e trajtuar njëlloj si pushtetet e tjera, pasi mentaliteti mesjetar nuk e konsideron si të tillë. Ky mentalitet që mbizotëron deri më sot e ka quajtur shtypin treg dhe jo mendim, opinion dhe qëndrim publik. Shqipëria duhet të shkëputet njëherë e përgjithmonë nga metodat e vendeve ish- bllokut komunist, për të përmirësuar imazhin e saj në arenën ndërkombëtare...
posted by Shpetim @ 12:33 PM
